Descrizione
Abia èsszaig, ist a vòrt s gatroa runt bichte gaben. De vèlder van tol, abia as men sechen mu af de katastalkòrtn van 1856, sai’ vol va acker gaben as en summer va gòlt pfarmp hom se. Men hòt roken, gerst, hober tsa’t ont en platz pet mear sunn tirkenboaz ont boaz. S roken, as men vil vinenn mu en pèrg, hòltet se en kòlt, ist gahasse za bòcksn ont geat au en durra platz aa. S hòt sn bolten gahòp en Tol en òlla de jorhundert, en de dokumentn men vinnt as finz en de leistn jarder van XVII jorhundert, de dacher van teitschn sai’ gadeckt gaben pet stroa va roken, derno s ist gabèckslt kemmen pet larchena schintln.
Pet de gerst hòt men kocht suppn, gamolt ist se praucht kemmen ver za mòchen der kafè. S houber ist praucht kemmen ver za gem za èssn en de vicher. De bichtegket van kourn ver de lokal birtschòft en de jorhundertn, sicht men en paun van haiser ont en de iberna’m aa (Corn, Milpòch).
Ver za moln s kourn hòt men ausòndra strukturn praucht: en Tol hòt s vil miln gahòp. De miln hom oa’na oder drai milstoa’ gahòp. Mear holzena zennreider zòmmgahenk hom gariart de milstoa’ oder der stompf van gerst.
Petn rif za paun an Museum va de bersntoler gamoa’schòft en tol, der Kulturinstitut hòt kaft ont vernaiert an òlta mil en Oachlait, as s bòsser kriak van Rigolor. De vinnt se en an guatn plòtz, dernem en staig as trok en Valisn, ont men mu sa pasuachen va oberel finz af de earstn van òlderhaileng. En òcker oum en de mil vinnt men gatroa paut abia a vòrt.